شماره 160    |    31 ارديبهشت 1393

   


نکاتی درباره تاریخ شفاهی

در مورخ سوم اسفند 1392، نشستی با عنوان «اصالت خاطره»، به همت «سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس» وابسته به «بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس» و در شهر کرج برگزار شد. در این جلسه، تعدادی از کارشناسان، نویسندگان و خاطره‌نگاران حوزه موضوعی دفاع مقدس در استان البرز و استان‌های همجوار گرد آمده بودند. سخنران این نشست «نصرت‌الله صمدزاده» مدیر «کتابخانه تخصصی جنگ حوزه هنری» بود. وی در این بحث دو ساعته، به مباحث مختلفی از جمله، اهمیت اسناد فرهنگی، لزوم دوره‌شناسی آثار، آمار نشر کتاب دفاع مقدس و خاطرات جنگ، دوره‌های زیستی کتاب، ظرفیت کتاب، ماهیت ادبیات مستند، جایگاه خاطره‌نگاران، بایسته‌های نشر خاطرات، نقد خاطره‌نگاشته‌ها، اهمیت رسانه‌ای کتاب خاطره، انواع روایت در خاطره‌نگاری‌ها، انواع خاطرات و ماهیت تاریخ شفاهی پرداخت.


نیروهای مذهبی در دوره پهلوی دوم- ۱۴

استاد رسول جعفریان در شماره 158 هفته نامه تاریخ شفاهی(17 اردیبهشت 1393) در مقاله‏ای با عنوان: «جامعه النجف: حرکتی نو در اصلاح نظام حوزوی در نجف» از اهتمام یکی از روحانیون نواندیش مقیم نجف به نام سید محمد کلانتر برای تأسیس مدرسه‏ای دینی به سبک نوین در اوائل دهه چهل در نجف سخن رانده‏اند. در آغاز مقاله خاطر نشان گردیده: «جامعة النجف الدینیة، به عنوان مدرسهای نوپرداز و تحوّلگرا در نجف، در سال 1376 ق به دست سید محمد کلانتر و با سرمایۀ حاج محمدتقی اتفاق (متولد 1325) بنیانگذاری شد.»


کودتا

کتاب کودتا جدیدترین اثر یرواند آبراهامیان (1) نویسنده سرشناس تاریخ ایران معاصر است که با استفاده از تازه‌ترین اسناد موجود به موضوع کودتای 28 مرداد 1332 و تأثیر آن بر روند روابط ایران و آمریکا در دوره معاصر پرداخته است .نویسنده هدف خود از تألیف کتاب کودتای 28 مرداد را ‌چنین توضیح می‌دهد: «هدف این کتاب به چالش‌کشیدن دو موضوع جداگانه‌ مطرح‌شده در آثار قبلی در این باره است. یکی ادعای حسن نیت بریتانیا در مذاکرات نفتی با دولت مصدق و ادعای تلاش آمریکا برای ایفای نقش به عنوان یک میانجی صادق صلح و تلاش برای ناتوان نشان‌دادن مصدق از رسیدن به یک مصالحه، به دلیل لجاجت شخصی او و دیگری به چالش کشیدن این تعبیر است که کودتا صرفاً در مقوله جنگ سرد بود و ربط چندانی به منافع نفتی ایران و تسلط بر آن توسط قدرت‌های بزرگ غربی نداشت».


ویژگی اساسی صندوق،حذف کامل ربا یا همان بهره

صندوق قرض الحسنه دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در سال ۱۳۵۹ با سرمایه اولیه و اهدایی حضرت امام خمینی (قدس سره) افتتاح و در سال ۱۳۶۰ با شماره ۲۱ به ثبت رسید. این صندوق تاکنون در قالب پرداخت تسهیلات قرض الحسنه بدون کارمزد منشأ خدمات بسیاری برای طلاب، فضلاء، اساتید ، پژوهشگران و مبلغین حوزه های علمیه بوده است. صندوق قرض الحسنه دفتر تبلیغات اسلامی اولین صندوق قرض الحسنه در کشور است که کلیه خدمات خود را بدون هیچ گونه سود، جریمه تأخیر و کارمزدی به مشتریان ارائه می دهد.


يازدهمين همایش جهانی: معنای مردن و مرگ

چندی پیش نهمین نشست تخصصی تاریخ شفاهی تحت عنوان تاریخ شفاهی ایثار و شهادت برگزار شد. نگاه به مقوله مرگ پیش و بیش از آن که موضوعی فیزیکی/پزشکی تلقی گردد، مقوله ای بسیار پیچیده و چند وجهی است که با عناصر فرهنگی هر جامعه ای عجین است. آیین ها، باورها و اسطوره هایی که پیرامون موضوع مرگ در هر جامعه حضور دارند، نگاه مردم به آن را ترسیم می‏کنند. فراخوانی که در زیر خواهید خواند نشاندهنده این تفاوت عمیق میان جامعه ما و جامعه غربی است.


سردار گرجی‌زاده در گفت‌و‌گوی تفصیلی با تسنیم: ــ ۱

راوی کتاب «زندان الرشید» معتقد است: مشکل سیاسیون امروز ما این است که نمی‌دانند که دشمنی که غیرمنطقی است، کوتاه می‌آید. در طول تاریخ آن کسی که منطقی به‌نام حق نداشته است، ‌همواره کوتاه آمده است. کتاب زندان الرشید، نوشته محمدمهدی بهداروند است که خاطرات رئیس ستاد سپاه ششم نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سردار علی‌اصغر گرجی‌زاده در سال ۶۷ و سالهای اسارت وی در زندان‌های عراق را روایت می‌کند.


از ضربه اساسی شاه بر پیکر زمینداران تا تصویب قانون «از کجا آورده‌ای؟»

رضا بیگدلو، استادیار پژوهشگاه مطالعات اجتماعی ناجا معتقد است مجالس نوزدهم و به ویژه بیستم طلیعه سیاست دولت پهلوی بود که سرانجام توانست ضربه اساسی بر پیکر نظام ایلاتی و زمیندار ایرانی وارد و موجبات کاهش نخبگان را در قوه مقننه و مجریه فراهم سازد. پنجمین همایش «تاریخ مجلس با نگاهی به ساختار و کارکرد دوره‌های نوزدهم و بیستم مجلس شورای ملی» با حضور دکتر محمد رجبی، رییس کتابخانه مجلس، دکتر منصوره اتحادیه، دکتر محمود کاشانی، دکتر محمدحسن رجبی، دکتر محسن خلیلی، دکتر حسن زندیه، دکتر مجید تفرشی، دکتر علیرضا ملایی توانی و جمعی از علاقه مندان و پژوهشگران حوزه تاریخ به ویژه تاریخ پارلمان برگزار شد.


سعید لیلاز: اصلاحات ارضی غول خفته را بیدار کرد

رساله دکتری سعید لیلاز اثر ارزشمندی پیرامون تاریخ اقتصادی ۱۶ سال پایانی عصر پهلوی دوم شده است که نسبت به آثار دیگر این مقطع از تاریخ از حیث مستندات و شواهد موجود و نیز آمار‌ها اثری یکتا و یگانه است. این کتاب حول محور موج دوم «توسعه آمرانه» در تاریخ معاصر ایران دور می‌زند که از سال ۱۳۴۱ تا ۱۳۵۷ خورشیدی به مدت ۱۶ سال به طول انجامید. در این دوره، سه برنامه عمرانی اجرا شد که اولی با انضباط بسیار به اجرا درآمد اما برنامه سوم به موج افزایش شدید درآمدهای نفتی برخورد که در سر راه تقریبا همه چیز را برای همیشه با خود برد؛ از برنامه و برنامه‌ریزی گرفته تا خود رژیم شاه. گفت‌وگوی «تاریخ ایرانی» با سعید لیلاز، درباره کتاب «موج دوم» اوست که به همت نشر نیلوفر روانه بازار شده است.


وقتي براي ما مي‌نويسيد...
وقتي براي هفته‌نامه الکترونيکي تاريخ شفاهي مطلبي مي‌نويسيد، دوست داريم نکته‌هايي را در نظر بگيريد.
اين هفته‌نامه نوشته‌ها و دانسته‌هاي ما را درباره مباحث مهم؛ خاطره‌گويي، خاطره‌نگاري، يادداشت‌نويسي روزانه، سفرنامه‌نويسي، وقايع‌نگاري، روزشمار نويسي و... نشان مي‌دهد. حتي براي زيرشاخه‌هاي رشته تاريخ هم جا باز کرده‌ايم؛ و چشم به راه خبرها، گزارش‌ها، مصاحبه‌ها، مقاله‌ها، يادداشت‌ها و... شما هستيم.
خوب است نام و فاميل‌تان را کامل بنويسيد. سابقه علمي و نشاني الکترونيکي را هم حتماً بنويسيد، چکيده مقاله‌ها هم که جاي خود دارد!
به ما اجازه بدهيد دست‌مان براي ويرايش، اصلاح، چينش و ترجمه مطالب شما باز باشد. در اين‌باره با خودتان هم مشورت خواهيم کرد.
دل‌مان مي‌خواهد شأن علمي و ادبي تاريخ شفاهي و اين هفته‌نامه، با نوشته‌هاي متين و موقر شما حفظ شود. حيف است خداي نکرده قلم‌مان از دايره اخلاق بيرون برود.

 


 

● برگزاری كارگاه‌های تاریخ شفاهی در استان کردستان

● ضرورت‌ها و کارکردهای تاریخ شفاهی آموزش و پرورش

● کارگاه «ویراستاری متون تاریخی» برگزار می‌شود

● خرید 400 عنوان کتاب توسط کتابخانه انقلاب اسلامی و تاریخ معاصر

● واحد تاریخ شفاهی دفتر ادبیات انقلاب و دو اثر جدید

● اسناد مجلس سنا به زودی منتشر می‌شوند

● تک نگاری درباره حضور ایران در جام جهانی فوتبال

● «فرشتگان تایپیست» مجموعه خاطراتی از جنگ است

● عکاس واقعه 19 بهمن 1357 درگذشت

● سه یادنامه

● چهار راوی در شب خاطره 246

● انتشار جلد دوم روایت زندگی حسن باقری و خاطرات علی خسروی

● گردآوری خاطرات کوهنورد ایرانی

● یادداشتهای روزانه‌ای از قلب پایتخت اوکراین

● کتاب خاطراتی که به 18 زبان ترجمه شده، جعلی است




 

خـاطـرات احمـد احمـد (۷۷)
به کوشش: محسن کاظمی
انتشارات سوره مهر
دفتر ادبيات انقلاب اسلامى


فرش فروشى
سه هفته پس از آزاديم، روزى حاج يوسف رشيدى ـ از دوستان حزب ملل اسلامى ـ تماس گرفت و گفت: «احمد! نبايد در خانه بمانى. بايد كار كنى، من مغازه‏اى نزديك امام‏زاده معصوم عليه‏السلام ـ دو راهى قپان گرفته‏ام، بيا برو بنشين آنجا.»
گفتم: «يوسف من كه پا ندارم. نمى‏توانم اين طرف و آن طرف بروم. گفت: «دكان براى داداشم هست و من شريك تو هستم و با توام، نگران نباش، تو فقط بنشين، كار به كار هيچى هم نداشته باش.» گفتم: «اى بابا!، در دكانت را مى‏بندند. خودت و داداشت را هم از نون خوردن مى‏اندازند.» گفت: «تو چه كار دارى، بيا برو! حداقلش اين است كه براى خود محملى دارى، در آنجا مى‏توانى با بچه‏ها تماس بگيرى.» گفتم: «باشد، ولى بايد اول آنجا را ببينم.»
مغازه در خيابان عبيد زاكانى در حوالى امام‏زاده معصوم عليه‏السلام بود كه به مبلغ چهارصد تومان در ماه اجاره كرده بودند. وقتى كه زواياى مختلف مغازه را ديدم، پيشنهاد حاج يوسف را پذيرفتم، هنگام بازگشت از آنجا، به صورت غيرمنتظره موتورسوارى جلويم توقف كرد و گفت: «من مى‏رسانمت!». فهميدم او ساواكى است و تا اينجا هم تعقيبم كرده است. او مرا تا در منزل برد و به خاطر اينكه به او شك نكنم، پانزده ريال هم كرايه گرفت.
دوستى داشتم به نام حميد حاجيها،(1) جوانى حدودا 22 ساله، بسيار فعال و پركار، كه نشيب و فراز زندگى من برايش خيلى جالب بود، از اين رو هميشه احترامم مى‏كرد. خيلى علاقه داشت كه كارى برايم انجام دهد.




 
 

       تمام حقوق اين نشريه متعلق به سايت تاريخ شفاهي ايران [oral-history.ir] است.