همایش جشن پیروزی انقلاب اسلامی

  انتشار اسناد ساواک، اقدامی شجاعانه در عرصه آثار انقلاب است

هدایت‌الله بهبودی، مدیر دفتر ادبیات انقلاب اسلامی در همایش جشن پیروزی انقلاب اسلامی در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با بیان این‌که هنوز به صورت حرفه‌ای نتوانسته‌ایم به تولید آثار مکتوب درباره انقلاب اسلامی بپردازیم،از گشوده‌شدن درهای بایگانی سازمان امنیت و اطلاعات رژیم پهلوی و انتشار اسناد ساواک دردهه‌های اخیر به عنوان اقدامی شجاعانه یاد کرد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، همایش جشن پیروزی انقلاب اسلامی،صبح 17 بهمن‌ماه 91 در سال شریعت‌زاده کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با حضور حجت‌الاسلام کاظم صدیقی، امام جمعه موقت تهران، اسحاق صلاحی، رییس کتابخانه ملی، علی محمد بشارتی، وزیر اسبق کشور و هدایت‌الله بهبودی، پژوهشگر حوزه انقلاب اسلامی برگزار شد.

علی محمد بشارتی به‌عنوان نخستین سخنران این همایش با اشاره به صدور فرمان تحریم تنباکو از سوی میرزای شیرازی گفت: درخواست انحصار تنباکو از سوی انگلیس، موضوعی نبود که شاه کشور به آن وارد شود. باید پرسید که انگلیسی‌ها با وارد کردن 200‌ هزار زن و دختر به عنوان کارگر به ایران، در پی برآورده کردن چه اهدافی بودند؟ میرزای شیرازی با صدور فرمان تحریم تنباکو تمامی نیات شوم استعمارگران انگلیسی را برملا کرد.

وی سپس با اشاره به متن خاطرات سفرهای ناصر‌الدین‌شاه، شاهان زمان قاجار را دارای روحیه عیاشی توصیف و پس از اشاره به نحوه روی‌کار آمدن رضاخان، گفت: این شاهان برای رفع مشکلات و پیشبرد اهداف اقتصادی روی کار نمی‌آمدند بلکه فقط به منافع شخصی‌شان می‌اندیشیدند. نمونه این مساله محدودیت در پذیرش دانشجویان پزشکی بود که سبب می‌شد از کشور‌هایی مانند پاکستان، هند و فلیپین، پزشکانی را برای کار در کشورمان بیاورند که حتی زبان مردم ما را هم نمی‌دانستند.

بشارتی سپس با خواندن بخشی از متن کتاب‌های «دخترم فرح» نوشته فریده دیبا و «دختر یتیم» نوشته فرح دیبا برای حاضران، به نگرش شاهان و ملازمان دوره پهلوی اشاره کرد و گفت: باید دانست که مسوولان پس از انقلاب اسلامی، برخلاف کشور‌هایی از منطقه و حتی دنیا، دغدغه پیشرفت مردمِ با فرهنگ، فهیم و فکور کشورمان را دارند.

سپس از هدایت‌الله بهبودی به عنوان نویسنده و پژوهشگر تاریخ و مدیر دفتر ادبیات انقلاب اسلامی دعوت شد که به ایراد سخنرانی بپردازد. بهبودی خود را دارای درجه کارشناسی معرفی کرد و گفت: بیست‌سال از زمانی می‌گذرد که به عنوان روزنامه‌نگار مشغول به فعالیت بودم.

وی در ادامه خود را محقق تاریخ معرفی و اظهار کرد: از اصحاب رسانه می‌خواهم که در آنچه می‌نویسند، دقت داشته باشند زیرا آن‌ها ناخواسته بخشی از تاریخ مکتوب این سرزمین را رقم می‌زنند.

وی با بیان این‌که «انقلاب اسلامی میراث ملی ماست که مهم‌ترین ابزار انتقال آن از دیروز به امروز، حال و آینده چیزی جز قالب پژوهش نیست» پرسید: آیا خواهیم توانست این میراث ملی را به آینده منتقل کنیم؟ گاه با خود آرزو می‌کنم که کاش می‌توانستیم در دفتر ثبتی این انقلاب را به نام آیندگان هم به ثبت برسانیم اما متاسفانه این امکان وجود ندارد و ناگزیریم از قالب پژوهش و نگارش تاریخ بهره گیریم.

نویسنده مجموعه «انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک» سپس با پرسیدن این سوال که «چرا انقلاب اسلامی یک میراث است؟» توضیح داد: انقلاب اسلامی از این جهت که هدف ما ایرانیان را رسم می‌‌کند و حافظه تاریخی امروز و فردای ما را شکل می‌دهد، یک میراث ملی است. اگر می‌بینیم که در جامعه سخنانی مانند این‌که «محمد‌رضا پهلوی را همان‌طور که خودشان آوردند، خودشان هم بردند، مطرح می‌شود» این مساله نشان می‌دهد که متاسفانه ما نتوانسته‌ایم به عنوان پژوهشگر نقش موثری در اندیشه مردم داشته باشیم.

وی با بیان این‌که «آستانه در‌د تاریخی بسیار دورتر از در‌د اقتصادی‌ است اما زمانی که فریاد تاریخی ملتی بلند شود، دیگر هیچ علاجی برای آن وجود نخواهد داشت» گفت: پس از مرور وقایع تاریخی سی‌ساله کشورمان، شیوه تاریخ‌نگاری پس از انقلاب را به سه دوره تقسیم کرده‌ام که در دوره نخست (دهه 1360) تنها مصرف کننده متون خارجی و افکار اندیشمندان آنان درباره رویداد انقلاب اسلامی بودیم.

بهبودی، دوره دوم (دهه 1370) را دوره توازن میان منابع داخلی و خارجی در زمینه متن‌های مربوط به انقلاب اسلامی معرفی کرد و افزود: در این دوره با برگزیدن قالب «تاریخ شفاهی» تولید مکتوبات در حوزه انقلاب در داخل به اندازه‌ای رسید که توانست توازنی میان منابع خارجی و داخلی را رقم بزند. در سومین دوره تَوفُق منابع داخلی را بر منابع خارجی و گشایش در‌های تاریخ به ‌روی پژوهشگران و محققان داخلی و خارجی را شاهدیم.

وی با بیان این‌که هنوز به صورت حرفه‌ای نتوانسته‌ایم به تولید آثار مکتوب درباره انقلاب اسلامی بپردازیم، از گشوده‌شدن درهای بایگانی سازمان امنیت و اطلاعات رژیم پهلوی و انتشار اسناد ساواک در دهه‌های اخیر و توسط مرکز بررسی اسناد تاریخی به عنوان اقدامی شجاعانه یاد و اظهار کرد: وقتی به ویژگی‌های اسناد نگاه می‌کنیم می‌بینیم که با منشوری از پدیده انقلاب روبه‌روییم.

هدایت‌الله بهبودی قصد داشت سخنان خود را در راستای کارکرد این اسناد و نحوه بهره‌مندی پژوهشگران از آن بیان کند که به دلیل محدودیت همایش، وارد شدن به این موضوع‌ را به نشست دیگری موکول کرد.

خبرنگار: شیما دنیادار رستمی