چکیده
«کار اجباری ۱۹۳۹-۱۹۴۵»، یاد بیش از دوازده میلیون نفر از افرادی که مجبور بودند برای آلمان نازی کار کنند، گرامی میدارد. حدود ۶۰۰ کارگر پیشین اردوگاههای کار اجباری از ۲۶ کشور، داستان زندگی خود را با جزئیات کامل طی مصاحبههای صوتی و تصویری تعریف میکنند. این مصاحبهها در آرشیو آنلاین وبگاه www.zwangsarbeit-archiv.de در دسترس قرار داده شدهاند. ابزارهای بازیابی پیشرفته، جستوجوهای کاربرپسند و تحلیل نزدیک به منبع مصاحبههای ضبط شده را تقویت میکنند.
مقدمه
آلمان ناسیونال سوسیالیست (نازی)، بزرگترین سیستم کار اجباری را در تاریخ ساخت. ۶۰ سال پس از جنگ بحث بر سر پرداخت غرامت، به احیای یاد و خاطرة قربانیان کار اجباری که مدتها بود از یاد رفته بودند کمک کرد. در حالی که بازماندگان میکوشند در کشوری که جوانی خود را در آن از دست داده اند، خاطره آن روزگار را زنده کنند، مورخان به طور فزایندهای به دنبال فهم الگوهای فردی و جمعی خاطره، هستند. اما، امروزه، تنها معدودی از بازماندگان باقی ماندهاند تا به شرح تجربههای خود بپردازند. حفظ و ارائة بعضی از این خاطرات برای مخاطبان بیشتر، هدف آرشیو مصاحبة دیجیتال «کار اجباری، ۱۹۳۹-۱۹۴۵؛ خاطره و تاریخ» است (www.zwangsarbeit-archiv.de). کار این آرشیو زنده نگاهداشتن یاد بیش از دوازده میلیون نفر از افرادی است که مجبورشان کردند برای آلمان نازی کارکنند.
پس از اتمام کار غرامت مالی در قبال کارگران پیشین اردوگاههای کار اجباری، با ابتکار بنیاد «یادبود، مسئولیت و آینده» چندین پروژة یادبود تأمین مالی و آغاز شد، که در میان آنها مجموعهای نزدیک به ۶۰۰ مصاحبه دربارة روایت داستان زندگی ساکنان پیشین اردوگاه کار اجباری، اسرای جنگی و کارگران «غیرنظامی» اردوگاه قرار داشتند. در سال ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶، سیودو مؤسسة همکار در ۲۶ کشور جهان با هماهنگی کارشناس تاریخ شفاهی، الکساندر فون پلاتو (Alexander von Plato) از مؤسسة تاریخ و زندگی نامه دانشگاه هگن، خاطرات این بازماندگان راثبت کردند.[1] در میان پروژههای مصاحبه، مؤسسات دانشگاهی، مانند دانشگاه ییل (Yale University) یا فرهنگستان علوم بلغارستان (Bulgarian Academy of Sciences) و همچنین گروههای مجرب پروژة از پیشگامان غیردولتی، مانند یادبود مسکو (Memorial Moscow)، کارگاه تاریخ برلین (Berlin History Workshop)، یا حافظة زنده (Živá pamět’) پراگ به چشم میخوردند.
پس از آن، در سال ۲۰۰۸، پروژهای مشترک بین بنیاد «یادبود، مسئولیت و آینده» از دانشگاه آزاد برلین و موزة تاریخی آلمان شکل گرفت، با این هدف که دسترسی مناسب به این مصاحبههای صوتی و تصویری چند زبانه و با مدت زمان عادی را همراه با اطلاعاتی برای اهداف پژوهشی و آموزشی فراهم آورند و از آنها محافظت کنند.
مجموعه مصاحبه
تعریف«کار اجباری» را که زیربنای مجموعة مصاحبه است، باید در مفهوم گستردة این اصطلاح یعنی «کارکردن زیر نظر غیرنظامیان، ارتش یا پلیس آلمان یا نیروهای اس.اس.»[2] در نظرگرفت. بیشترِ مصاحبهها در اوکراین (۸۲)، لهستان (۸۲) و روسیه (۷۰) رخ دادند.[3] حدود یکسوم مصاحبهشوندگان، «کارگران برده» در اردوگاههای کار اجباری، ۱۳۴ شاهد از بازماندگان یهودی و ۴۶ سینتییاروما[4] بودند. درمجموع، با ۵۹۰ شاهد ـ ۳۴۱ مرد و ۲۴۹ زن ـ مصاحبه شد. مصاحبههای جامع داستان زندگی در ۱۹۲ مورد به صورت تصویری، با ۳۹۱مصاحبة صوتی، با مدت زمان حدوداً سه تا چهار ساعت ثبت و ضبط شدند. همراه با این نوارهای صوتی و تصویری، متن پیاده شده مصاحبهها، شرححالی کوتاه دربارة مصاحبهشوندگان و در بسیاری از مواقع عکس، اسناد و اطلاعات دیگر نیز ارائه شدند. در کل، بیش از ۴۸۰۰ اسکن از اسناد و مدارک شخصی و عکسهای تاریخی متداول، ضمیمة بیش از ۲۰۰۰ ساعت مصاحبة ضبط شده شدند.
موزة تاریخی آلمان (German Historical Museum)، مرکز سیستمهای دیجیتال (CeDiS: the Center for Digital Systems)، مرکز آموزش و پژوهش الکترونیکی و چندرسانهای در دانشگاه آزاد برلین، پروژه را با حفظ قالب اصلی این اطلاعات و دادهها آغاز کردند و سپس آرشیو دیجیتال و مطالب آموزشی را به صورتDVD و کتاب درآوردند و آنها را منتشر کردند.
مطالب آموزشی
از آنجا که مواجهة مستقیم با معدود شاهدان بازمانده، ولو این که دانشجویان به این روایتهای زنده و واقعی به خوبی واکنش نشان بدهند همواره دشوار است، وسایل آموزشی دیجیتال «خاطرات تصویری برای آموزش در مدرسه: DVD تصویری ـ نرمافزار آموزش ـ کتاب معلم» مهیا شدند. دی.وی.دیها داستان زندگی پنج کارگر اجباری پیشین را در بر دارند و شامل خاطرات آنها میشوند که بهصورت فیلمهای کوتاهِ زندگینامهای ۲۵ دقیقهای، همراه با اطلاعات یادگیری دو سویه و دو فیلم پسزمینه، بهویژه نقشههای متحرک، جدول زمانی و واژهنامه و اسناد و عکسها تهیه شدهاند. ادارة فدرال آلمان برای آموزش مدنی (Bundeszentrale politischeBildung)، اطلاعات زبان آلمانی را طبقهبندی و پخش میکند.
ایجاد آرشیو مصاحبة دیجیتال
به منظور عملیساختن آرشیو آنلاین، بسیاری از مطالب و اطلاعات صوتی و تصویری باید دیجیتالی شوند، اطلاعات ارائه شده انتخاب، حفظ و آرشیو شوند و برای پایگاه دادههای پروژه به صورت متعارف درآیند، متنهای پیاده شده از طریق فرایند تقطیع با رسانه ای ویژة مصاحبه تراز شوند، و مصاحبهها مستند شده و برای بازیابی پیشرفته و امکان کلیککردن روی واژه یا عکس یا... به منظور دسترسی به اطلاعات موجود در متن و نیز شبکههای اینترنتی، فهرست شوند. به استثنای دیجیتالی کردن، تمام این وظایف توسط کارمندان آموزش دیده ـ و در صورت نیاز و امکان توسط سخنگویان بومی ـ به صورت دستی انجام شدند. قصد بر این بود که مطمئن شویم مصاحبهها به صورت آنلاین و خلاصهنشده و حفاظت شده، مطابق با متن مصاحبة اصلی برای مخاطبان گستردة آلمانی و بین المللی، و با اهمیت یکسان در زمینة دسترسپذیری برای عموم مردم، کاربران در مدرسه و آموزش عالی و پژوهشهای دانشگاهی پس از نامنویسی، در دسترس هستند. با توجه به این که تقریباً تمام مصاحبهها به زبانهایی غیر از آلمانی انجام شدند، آشکار شد که متن و ترجمة مصاحبهها باید همراه با مصاحبههای ضبط شده ارائه شوند.
دیجیتالیکردن
مرکز سیستمهای دیجیتال (CeDiS) با استفاده از نرمافزار ِDIGA system شرکت سیستمهای دیوید (David Systems)، نوارهای صوتی و تصویری را طی فرایند یک به یک دیجیتالی کرد. پردازش کیفی بدون برش یا تغییر محتوا صورت گرفت. قالب دادههای پخش امواج رادیویی ـ Broadcast Wave Format (BWF) ـ (برای ۳۹۱ مصاحبة صوتی) و پخش ویدئویی دیجیتال[5] ـ Digital Video Broadcasting (DVB) ـ (برای ۱۹۲مصاحبة تصویری) معمولاً فرمتهای بینابینی به کار رفته هستند. نسخهبرداری از منابع بدین منظور صورت میگیرد که برای تولید فرمتهای به روز، برای کاربرد نهایی درآینده، پایهای فراهم شود. برای سکوی[6] آنلاین، فایلها به فرمتهای سازگار با اینترنت تبدیل شده بودند (صوتی: MP3، تصویری: اچ.۲۶۴/امپگ4 - بخش۱۰ یا ایویسی ـ کدک ویدئویی پیشرفته ـ (MPEG4 Codec H264)[7] و فلش ویدئو (Flash Video: FLV) در VP6).
تقطیع متنهای پیاده شده
تقطیع، فرایند تراز کردن متن (و ترجمة آن) با رسانههای صوتی یا تصویری مصاحبه از طریق تایمکُد[8] است. هدف از تقطیع متن پیاده شده این است که با امکان کلیککردن روی آن، به قطعةخاصی از مصاحبه دسترسی پیدا کرد ـ به طورمثال، جملهای بیان شده که از طریق جستوجوی کامل متن در سرتاسر متن یافت میشود. برای آرشیو «کار اجباری، ۱۹۳۹-۱۹۴۵» طرح تقطیع تغییرپذیری انتخاب شد که دقیقاً ضربآهنگ واژههای گفته شده را دنبال و جملهها را خلاصه میکند. این طرح جامع منجر به قطعههایی با مدت زمان متغیر شده است که اغلب بیش از چندثانیه طول نمیکشند. تقطیع در حالت آفلاین (offline) نیز با استفاده از نرم افزار «نسخهبرداری و گذاشتن زیرنویس Inscribe» اجرا میشود و پایة تمام مستندسازیها و نمایهسازیهایی است که درون جدول زمانی مصاحبه اجرا شدند.
فایلهای متن های پیاده و قطعهبندی شده به پایگاه دادههای برنامة کاربردی وب وارد شدند که متادادههای مصاحبة اولیه از صفحات گستردةاکسل، اسناد و عکسها و منابع را با فایلهای رسانهای صوتی و تصویری در مخزن مرکزی ترکیب میکند. تمام این اطلاعات را میتوان در متن مشاهده و به راحتی ویرایش کرد. هرگونه تغییر در دادهها به منظور ثبت تاریخ تغییر از مجموعة دادههای اصلی، ردیابی و نسخهبندی میشوند. این مخزن مرکزی بعداً به تدریج به صورت سیستم ویرایشی برای کارهای بیشتر و استناد محتویات آرشیو کامل شد.
ارائة سند و نمایهسازی
درست مانند تقطیع، ارائة سند و نمایهسازی از ۴۰۰ مصاحبة منتخب با کمک بیش از۱۰۰پژوهشگر طی بیش از سه سال انجام شد؛ این پژوهشگران با حمایت گروه مرکزی در مرکز سیستمهای دیجیتال که پژوهشگران ِعمدتاً خارجی را راهنمایی کردند و اطمینان دادند که نمایهسازی مطابق با دستورالعمل تنظیم شده به همین منظور انجام شده است، وارد سیستم ویرایشی شدند تا روی مصاحبهها کار کنند. ورودیهای ارائه شده بعداً به صورت ثبت سختافزاری برای اماکن و افراد، بادادههای طبقهبندی اضافی برای انواع اردوگاهها و سایتهای تولید گوناگون در همان شرکت، استاندارد و بادستگاه مختصات جغرافیایی تکمیل شدند. به واسطة دادههای نمایهسازی، حوزههای متادادة تذکرهنوشتی، مانند پایگاههای کار اجباری مصاحبهشوندگان یا محل زندگیشان پس از جنگ، به تازگی پر شدند. به طور همزمان، ساختار و رویدادنگاری مصاحبه با استفاده از دوسطحِ کلیککردن روی واژه یا عکس یا... برای دسترسی به بخشی از متن یا وبسایتی خاص، و نیز سرفصلها برای شکلدهیِ آتی فهرست محتویات برای مشاهدهکنندگان در جهت جستوجوی اطلاعات در اینترنت توصیف شدند. به علاوه، زندگی نامههای کوتاه و متادادههای شخصی بررسی شدند.
سیستم ویرایشی
به منظور کارآمدتر ساختن فرآیند تخصیص وظایف برای افراد با صلاحیت و نیز به منظور هماهنگی ومدیریت تلاشها به صورت کامل، سکوی شبکه ای مشترکی بر اساس مخزن مرکزی برای کار روی اطلاعات ، دادهها و متنهای پیاده شده و نیز ارائة سند و نمایهسازی ایجاد شد. از این سیستم ویرایشی همچنین به عنوان رابط پایگاه دادههای پروژه و مخزن مرکزی برای همةدادهها در مصاحبههایا فرایندهای کار، استفاده میشود.
ابزارآنلاین برای ارائة سند ون مایهسازی در سیستم ویرایشی
سیستم ویرایشی همچنین شامل ابزارهای آنلاین برای ارائة سند و نمایهسازی مصاحبهها و نیز گردش کار کامل و مدیریت تضمین کیفیت برای این وظایف میشود. محیط نمایهسازیِ مبتنی بر وب این امکان را فراهم میآورد که مصاحبه به صورت همزمان، همراه با رونوشت قطعهبندی شده (و ترجمة آن) پخش شود و اطلاعات ساختاریافته دربارة مکانها، اردوگاهها، شرکتها و افراد به همان جملههایی که در مصاحبهها ذکر شدند، اختصاص یابند.
آرشیو آنلاین
انتشار (اعلان) آنلاین اولیه در سیستم مدیریت محتوا (Content Management System)، در اوایل سال ۲۰۰۹ جستوجوی منظم یا به روزرسانی دادهها را منظور نمیکرد و گزینههای جستوجوی پیشرفتة چندوجهی را که برای آرشیو پیش بینی شدند، ارائه نمیداد. سکویی جدا از سیستم ویرایشی که حاوی مجموعهای با ثباتتر از دادههای انتقالداده شده از سیستم ویرایشی طیف واصل زمانی بود، طراحی شد. این سکوی آرشیو سپس با کاربرد راحت و ثبات درذهن گسترش یافت، در حالی که ابزارهای خود سیستم ویرایشی و ارائة سند و نمایهسازی، بهطور مداوم اصلاح شده و جزئیات بیشتری به آن اضافه شدند. درحالی که محتوای آرشیو در این مرحله به زبان انگلیسی ترجمه نشده است، سایت در دو نسخة آلمانی و انگلیسی (با نسخة روسی که برای سال ۲۰۱۳ برنامهریزی شده است) در دسترس قرار دارد.
وبسایت پروژه ، اطلاعات پسزمینة ارزشمندی را دربارةموضوع کار اجباری تصویر میکند
آرشیو مصاحبه در وبسایتی تعبیه شده است که اطلاعات متنی دربارة مجموعه، پروژه، کار اجباری و غرامت مهیا میکند. نقشههای متحرک و جدول زمانی دو سویه برای ایجاد تصویری از اطلاعات پسزمینه به کار رفتند. چکیدة مختصری از مصاحبهها، محتوای آرشیو را به نظر میرساند و به مسائل خاص تاریخی میپردازد، به طور مثال، تجارب مختلف دربارة آزادسازی اردوگاه آشویتس[9] در ۲۷ ژانویه.
باتوجه به محرمانهبودن مصاحبهشوندگان، دسترسی به مشخصات افراد به شیوهای قیاسپذیر برای آرشیو شخصی و محلی که مستلزم حضور شخصی کاربر است، کنترل میشود. کاربران احتمالی باید برای ثبتنام درخواست بدهند و نه فقط اطلاعات شخصی، بلکه گزارشی دربارة انگیزة خود برای دسترسی به مصاحبهشونده ارائه دهند. نگرانیهایی را که غالباً دربارة توازن مناسب محرمانهبودن و دسترسی در زمینة آرشیو دیجیتال یا آنلاین مطرح میشود، با این اقدامات لازم به قدرکافی حل و فصل میشود.
آرشیو آنلاین در وهلة اول سکویی اجرایی است و با زیرسازههای آرشیو مطابقت ندارد،[10] عمدتاً به این دلیل که روشهای آرشیو اکثراً اطلاعات دقیقی را دربارة منشأ و وصف رسمی آرشیوها فراهم میآورند، درحالی که نگرانی ما دربارة اطلاعات، شرح نکات مهم تذکره نوشتی در زمینة کار اجباری بود که از طریق تجربیات زندگی شهود افشا میشدند.
اصول جستوجوی ترکیبی
لازمة آرشیو آنلاین، کارآمدی جستوجوی آن است که آرایش طبقهبندی گروه تجربه، بخش آمادهسازی، شرایط اقامت اجباری و زبان مصاحبه (در میان دیگر مصاحبهها) را با تغییرپذیری جستوجوی تمام متن ترکیب کند. معیار جستوجوی انتخابی به طور متوالی در جستوجوی چندوجهی به کار میرود و با هر انتخاب، تعداد مصاحبههای مورد علاقة احتمالی محدود میشود و گزینههای باقیمانده را برای جستوجوی بیشتر نشان میدهد. به طورمثال، کاربران میتوانند انتخاب کنند هرکسی را که مصاحبة خود را به زبان «لهستانی» ارائه کرده و به گروه «شکنجهشدة سیاسی» تعلق داشته است، شناسایی کنند. در این مورد، ۳۲ مصاحبه از آرشیو بلافاصله یافت میشود. گزینة اصلاح جستوجو برای کسانی که در زمینة «صنعت»کار میکردند، در این بخش سیزده نتیجة موجود را بر اساس معیار ترکیبی نشان میدهد. این دستهبندیهای منظم، محتوای وسیع مورد انتظار کاربر ـ دامنة زبانهای مصاحبه یا انواع تجربههای مصاحبه شونده و غیره ـ را در یک نظر در اختیار وی قرار میدهد.
جستوجوی کامل متن این امکان را برای فرد فراهم میکند تا حوزههای خاص موردعلاقة خود را جستوجو کند. درحالی که جستوجوی کامل متن برای متادادههای مصاحبه، مانند محل تبعید، همانندهایی را ارائه خواهد داد، امکان بالقوة کامل آن در نتیجة قدرت و نفوذ متنهای پیاده شده و ترجمههای مصاحبهها است. جستوجوی کامل متن که حداکثر استفاده را از تقطیع متن پیاده شده مصاحبهها میکند، نتایجی مطابق با بخشهایی از مصاحبه ارائه میدهد و امکان دسترسی مستقیم به آن توالی را در مصاحبه فراهم میآورد. این دسترسی غیرخطی بسیار دقیق و بهطور معمول با جملة صحیح مرتبط است.
رنگیکردن نتایج متنهای پیاده شده به اصلاح بعضی از معایب جستوجوی کامل متن، مانند نبودِ نشانة ارتباط بین همانندهای واژه با تجربة مصاحبهکننده، کمک میکند. مکانهایی مانند آشویتس، گاهی به عنوان مرجعی نمادین یا ویژگی مقایسهای، بدون هیچگونه تجربة واقعی مصاحبهکننده ذکر میشوند. با نشان دادن قسمتی از رونوشت مشابه به عنوان بخشی از نتایج جستوجو، کاربر میتواند انتخاب کند که اشارههای آشکار با ارتباط جزئی را نادیده بگیرد.
ارائة همزمان مصاحبهها، متنهای پیاده شده و جدول محتویات آرشیو آنلاین
ارائة مصاحبه
کاربران هنگام بازدید از صفحة مصاحبة افراد، با گزینة پخش مصاحبه، همراه با تمام متادادهها و فهرست مطالب مواجه میشوند که بهطور همزمان در صفحة نمایش عرضه میشوند. هنگام پخش مصاحبه از طریق نرمافزار رسانما (مِدیا پِلِیر)، متن مصاحبه در زیر آن نشان داده میشود که در خور توجهتر و واقعیتر از زیرنویس فیلمهاست. جلوتر رفتن از طریق جدول محتویات، به وسیلة رنگیساختن بخشِ در حال پخش، نشان داده میشود. جدول محتویات اهداف متعددی را دنبال میکند: ارائة نمای کلی تجربة زندگی و ساختار روایی مصاحبه، و همچنین امکان دسترسی مستقیم به بخشهایی از مصاحبة مشابه. دربارة ساختار مصاحبةاصلی، اشارههای متعدد به موضوع روایت مشابه در عنوانها حذف نشدند، بلکه به عنوان تکراری نامیده شدند.
نمای کلیای که جدول محتویات فراهم میآورد، در تعدیل سهولت بازیابی مستقیم بخشهایی از متن از طریق جستوجوی کامل متن، حائز اهمیت است، در غیر این صورت کاربران ممکن است فقط متوجه بخشهای خاص ذکرشده شوند و سپس، بدون تأسف برای تلاش شاهدان در روایت تجربة زندگی خود در این خاطرات، به سراغ نتیجة بعدی در جستوجوی خود بروند.
خلاصه
آرشیو آنلاین «کار اجباری ۱۹۳۹-۱۹۴۵» رابطی بسیار کاربرپسند و ابزارهای جستوجوی مؤثری ارائه میدهد. قابلیت یافتن بخشهای مربوطه به لحاظ موضوع، یا نامها و اصطلاحات خاص در مصاحبهها، به وسیلة ورودی بسیار زیاد زمان و شخصیتها امکانپذیر شده است که در میان موضوعات دیگر، نمایهسازی پیچیدة محتوای هر مصاحبه، از جمله ایجاد متنهای پیاده شده و ترجمهها و همچنین ثبتنامها و عناوین را تولیدکرده است. دراین فرآیند، سیستم ویرایشی به عنوان محیط شبکهای مشترک برای نمایهسازی محتوای صوتی و تصویری قطعهبندی شده، و نیز به عنوان مخزن مرکزی و سیستم گردش کار برای پروژه ایجاد شد. در سکوی آرشیو، موتور جستوجویی برای ترکیب معیارهای جستوجوی چندوجهی با بازیابی کامل متن ایجاد شد. متنهای پیاده شده و عنوانهای قطعهبندی شده یکی بعد از دیگری با رسانههای مصاحبه بهکار میروند تا محیط چندرسانهای غیرخطی دوسویه برای خاطرات شهود ایجاد کنند.
ژان رایتما (Jan Rietema)، آرشیو چندرسانهای فناوری اطلاعات، دانشگاه آزادبرلین.
۱. الکساندرفون پلاتو، الموت له (Almut Leh)، کریستف تونفلد (Christoph Thonfeld)، بردگان هیتلر، داستان زندگی کارگران اجباری در اروپای تحت اشغال نازیها، نیویورک، آکسفورد، نشر برگهان، ۲۰۱۰.
2.Schutz Staffel: شوتس شتافل به معنی گردان حفاظتی یا به اختصار اس.اس، یکی از سازمانهای شبهنظامی تحت نظارت آدولف هیتلر و حزب نازی بود. این سازمان بر اساس ایدئولوژی نازی شکل گرفت و نیروهای اس.اس تحت فرمان هاینریش هیملر مسئول بسیاری از جرایم در طول جنگ جهانی دوم شناخته شدند. بعد از سال ۱۹۴۵، اس.اس بههمراه حزب نازی سازمانی جنایتکار شناخته و فعالیت آنها در آلمان غیرقانونی اعلام شد.
3.کشورهای دیگر: بلاروس (۴۲)، جمهوری چک (۴۰)، ایالات متحده امریکا (۳۰)، اسرائیل (۲۸)، اسلوونی (۲۴)، فرانسه (۲۱)، رومانی (۱۷)، مجارستان (۱۵)، کرواسی (۱۲)، اسپانیا (۱۱)، اسلواکی (۱۱)، صربستان (۱۱)، نروژ (۱۱)، هلند (۱۰)، ایتالیا (۹)، بلغارستان (۹)، افریفای جنوبی (۸)، لیتوانی (۸)، آلمان (۸)، بوسنی (۸)، مولداوی (۶)، مقدونیه (۶)، انگلستان (۶)، لتونی (۵).
4. Sinti or Roma: رومانیان اروپای مرکزی.
5.پخش تصاویر دیجیتال توسط امواج را گویند که در انواع متعددی است و مشهورترین آن پخش به وسیلة ماهواره است.
6.Platform: در رایانهها و وسایل الکترونیکی به سختافزار و نرمافزاری میگویند که بهعنوان زیرساخت در یک سیستم وجود دارد. در واقع، سکو بستری است که نرمافزارهای دیگر میتوانند روی آن اجرا شوند یا بهطور کلیتر چارچوبی از تکنولوژی است که به تکنولوژیهای دیگر اجازة اجرا میدهد.
7. استانداردی برای فشردهسازی ویدئو است و درحال حاضر رایجترین قالب مورد استفاده برای ضبط، فشردهسازی و توزیع ویدئوی وضوح بالا به شمار میرود. آخرین مرحلة اجرایی روی نسخة اولیة این استاندارد، در می۲۰۰۳ خاتمه یافت.
8. رمزی(کُدی) هشترقمی که به شما این امکان را میدهد تا بهصورت دقیق به دیگران بگویید چه نقاطی از صدا و تصویر مدنظرتان است و دربارة کدام نماصحبت میکنید.
9. Auschwitz: اردوگاه آشویتس در نوع خود بزرگترین اردوگاه ساخته شده توسط رژیم نازی بود. این مجموعه در کشور لهستان قرار دارد و شامل سه اردوگاه اصلی است. اتاقهای گاز و کورههای آدمسوزی برای اولینبار در این اردوگاه بهطور وسیع راهاندازی شدند. این مجموعه اردوگاهها تقریباً در ۳۷ مایلی غرب شهر کراکوف لهستان، نزدیک به مرز آلمان ـ لهستان (پیش از جنگ) در سیلسیا قرار دارند. منطقهای که آلمان نازی بعد از تهاجم و غلبه بر لهستان در ۱۹۳۹ به صورت موقت آن را ضمیمه خاک خود نموده بود. این اردوگاه در سال ۱۹۴۵ به دست نیروهای ارتش سرخ شوروی، به فرماندهی ژنرال ژوکوف از دست قوای آلمان نازی آزاد شد.
10. بهطورمثال، باکمک بازیابگر الکترونیکی درEAD (توضیحات آرشیوی کدگذاری شده). (بازیابگر (finding aids): این اصطلاح دلالت بر ابزار بازیابی، ابزار جستوجو، ابزار کشف، و ابزار یافتن دارد. به دیگر سخن، بازیابگر عبارت است از راهنما، سیاهه، نمایه، نشانگر، فهرست و غیره برای بازیابی مطالب مندرج در اسناد و منابع آرشیو دست اول که دربارة محتوای هر فقره سند، توصیف دقیقی ارائه میکند.)
ترجمه: زهرا حسینیان
منبع: ehri-project