كتاب «تحليل عمليات طريقالقدس» نوشته اميران سرتيپ مسعود بختياري و نصرت‌الله معين‌وزيري، توسط سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌هاي دفاع‌مقدس ارتش به چاپ رسيده است.
عمليات طريقالقدس، دومين عمليات موفقيت‌آميز ايران پس از عمليات ثامن‌الائمه(ع) (شكست حصر آبادان) و اولين نبرد مدون ايران در دفاع مقدس است.
مسعود بختياري و نصرت‌الله معين‌وزيري كه جزو فرماندهان ارتشي اين عمليات بوده‌اند، روند طرح‌ريزي، تصميم‌گيري، نحوه اجرا و هدايت عمليات طريقالقدس و همچنين تجزيه و تحليل مراحل طرح‌ريزي و اجراي اين عمليات بر مبناي كاربُرد اصول جنگ را در كتاب «تحليل عمليات طريقالقدس» به تصوير كشيده‌اند.
جغرافياي طبيعي، ويژگي‌ها و اهميت نظامي دشت آزادگان، به عنوان جبهه مياني جنگ، در فصل اول اين اثر توصيف شده و چگونگي تجاوز نيروهاي عراقي به اين منطقه بيان شده است.
به گفته نويسندگان كتاب «تحليل عمليات طريقالقدس» تا قبل از طرح‌ريزي و اجراي اين نبرد، 5 عمليات آفندي با هدف عقب راندن دشمن و آزادسازي مناطق اشغالي در دشت آزادگان اجرا شدند كه از جمله آن‌ها مي‌توان به «عمليات آزادسازي سوسنگرد» و «عمليات آفندي نصر» اشاره كرد.
زمینه‌ها و دلایل طراحی عملیات طریقالقدس، انتخاب نیروهای عمل‌کننده سپاه و ارتش برای شرکت در این نبرد از زبان طراحان و فرماندهان آن مانند «امیرسرتیپ شهید علی صیادشیرازی» در کتاب آورده شده است.
یکی از ویژگی‌های کتاب «تحليل عمليات طريقالقدس» شرح لحظه به لحظه این عملیات با تاکید بر ساعت و دقیقه تحرکات یگان‌های عمل‌کننده و فراز و فرودهای آن است. اولین تحرکات ایران برای آغاز عملیات طریقالقدس در این کتاب، به شرح زیر توصیف شده است: «با قرار گرفتن عقربه ساعت روی ساعت 00:30 ناگهان صدای غرش توپ‌ها و غریو شلیک موشک‌های کاتیوشا مانند رعد در فضا پیچید. این اجرای یک آتش سنگین توپخانه بود که برابر طرح لشکر 16 زرهی توسط تیپ سه آن لشکر در منطقه کرخه کور برای فریب دشمن اجرا می‌گردید... در همین ساعت (00:30 روز یکشنبه هشتم آذر ماه 1360) لشکر 16 زرهی و تیپ 3 لشکر 92 زرهی طی پیامی به ستاد کربلای یک اعلام داشتند که همه نیروها عملیات را شروع نموده‌اند و بدین ترتیب، نبرد طرح عملیاتی، پس از حدود یک ماه و نیم تلاش و تهیه برای آمادگی آغاز گردید.»
دستاوردهای نظامی عملیات طریقالقدس و متن کامل پیام امام‌خمینی (ره) به فرماندهان و طراحان این عملیات، در بخش پایانی فصل اول این اثر منتشر شده‌اند. بنیان‌گذار انقلاب اسلامی در بخشی از پیام خود تاکید کرده‌اند: «آن‌چه برای اینجانب غرورانگیز و افتخارآفرین است، روحیه بزرگ و قلوب سرشار از ایمان و اخلاص و روح شهادت‌طلبی این عزیزان که سربازان حقیقی ولی‌الله الاعظم ارواحنا فداه هستند می‌باشند و این است فتح‌الفتوح...»
فصل دوم کتاب «تحلیل عملیات طریقالقدس» با بررسی کاربرد اصول نه گانه جنگ (هدف، آفند، تمركز قوا، صرفه‌جويي در قوا، تامين، مانور، وحدت فرماندهي، غافلگيري و سادگي) در عمليات ادامه پيدا كرده و در پايان بررسي اين فرآيند به اين نتيجه رسيده‌‌اند كه اصل سادگي، در عمليات طريقالقدس به نحو شايسته‌اي رعايت شده است.
مسعود بختياري و نصرت‌الله معين‌وزيري در بخش پاياني كتاب «تحليل عمليات طريقالقدس» نحوه كاربرد عوامل فيزيكي، غيرفيزيكي و عوامل موثر بر افرايش يا كاهش توان رزمي در اين عمليات موفقيت‌آميز را مورد تحليل قرار داده و در بخشي از آن آورده‌اند: «در عمليات طريقالقدس، بهره‌برداري صحيح نيروهاي پياده خودي از شكل و جنس زمين و موانع آن از قبيل مناطق رملي، هورالعظيم و تا حدي رودخانه‌ها سبب گرديد كه قابليت انعطاف طرح پدافندي دشمن به شدت تقليل يابد.»
ضميمه اين اثر پژوهشي جنگ نيز به بيان وضعيت و تمهيدات نيروهاي هوايي دو طرف درگيري اختصاص پيدا كرده و در پايان، پشتيباني هوانيروز جمهوری اسلامی ایران و اقدامات اين نيرو در عمليات طريقالقدس بيان شده است.
كتاب «تحليل عمليات طريقالقدس» در قطع رقعي و 252 صفحه، با شمارگان 4 هزار نسخه و بهاي 40هزار ريال، به همت سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌هاي دفاع‌مقدس ارتش (ساحادم) وارد بازار نشر شده است.
خبرنگار : مريم اسدی جعفری
منبع: خبرگزاری کتاب ايران (IBNA)
